LaTeX là một công cụ được khuyến nghị để viết luận văn và các bài báo khoa học. Do có cơ chế quản lý nội dung văn bản mạnh mẽ, hỗ trợ đầy đủ việc hiển thị các biểu thức toán học, cộng với rất nhiều thư viện đi kèm để vẽ biểu đồ và đồ thị dạng vector nên LaTeX được các nhà khoa học trên thế giới sử dụng.
Nếu bạn đang sử dụng Word để soạn thảo luận văn, có lẽ bạn đang mất rất nhiều thời gian và công sức để canh chỉnh từng li từng tí các dòng. Trong khi nội dung các chương ngày càng nhiều và phức tạp, bạn cảm thấy mọi thứ trở nên quá rối rắm. Lúc này, LaTeX chính là công cụ cứu cánh cho bạn. Trong bài viết này, tôi xin chia sẻ cấu trúc cơ bản nhất gồm các file và folder cần thiết để tiến hành viết và quản lý luận văn bằng LaTeX.
Github: https://github.com/ongxuanhong/LaTeX-thesis-template
Cài đặt
Để có thể tiến hành soạn thảo văn bản bằng LaTeX, bạn cần hai công cụ chính gồm TexLive (framework để biên dịch file .tex) và TexMaker (trình soạn thảo LaTeX).
Cài đặt cho Linux
sudo apt-get install texmaker sudo apt-get install texlive-full
Cài đặt cho Mac OS
Tạo các file và folder cần thiết
Ta tiến hành tạo folder chapters/ để chứa nội dung các chương, folder charts/ để chứa các file hình ảnh.
chapters/ -------introduction.tex -------background.tex -------method.tex -------evaluation.tex -------conclusion.tex charts/ -------writing-thesis.png references.bib thesis.tex
File thesis.tex là file chính dùng để biên dịch thành luận văn (định dạng .pdf). File references.bib để quản lý danh sách tài liệu tham khảo. Ta có thể xem nội dung của file .bib như ví dụ bên dưới.
@article{Baroni1983,
author = {Baroni, Mario and Maguire, Simon and Drabkin, William},
journal = {Music Analysis},
title = {{The concept of musical grammar}},
year = {1983}
}
...
Mendeley là phần mềm quản lý danh sách tài liệu tham khảo miễn phí. Ta có thể sử dụng chức năng phát sinh cấu trúc file .bib thông qua phần mềm này.
Cấu trúc file thesis.tex
File thesis.tex chứa mã lệnh tham chiếu đến nội dung các chương nằm trong các file .tex khác. Nhờ cơ chế này, ta có thể quản lý từng chương trong luận văn dễ dàng hơn rất nhiều. Để khởi tạo cấu trúc cơ bản cho file .tex, ta có thể sử dụng Wizard > Quick start của TexMaker. Nội dung các chương có thể tham khảo thêm tại bài viết này.
\documentclass[12pt]{report}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage{amsmath}
\usepackage{amsfonts}
\usepackage{amssymb}
\usepackage{graphics} % thư viện để hiển thị ảnh
\usepackage{caption} % thư viện để đặt caption
\usepackage{booktabs} % thư viện để vẽ table
\usepackage{hyperref} % thư viện để link tới các chương
%
\title{LaTeX Thesis Template} %% tiêu đề luận văn
\author{ONG, Hong Xuan} %% tên tác giả
% danh sách các lệnh tự định nghĩa
\newcommand{\argmax}{\arg\!\max}
\begin{document}
% tạo bìa luận văn
\maketitle
% tạo bảng nội dung
\tableofcontents
%
\chapter*{Acknowledgements}
At first, I would like to give thanks to my advisor ...
% tạo danh sách hình ảnh và bảng biểu
\listoffigures
\listoftables
% nạp nội dung các chương từ các file LaTeX khác
\input{chapters/introduction}\newpage\cleardoublepage
\input{chapters/background}\newpage\cleardoublepage
\input{chapters/method}\newpage\cleardoublepage
\input{chapters/evaluation}\newpage\cleardoublepage
\input{chapters/conclusion}\newpage\cleardoublepage
% danh sách tài liệu tham khảo nạp từ file references.bib
\nocite{*}
\bibliography{references}\newpage\cleardoublepage
\bibliographystyle{plain}
\end{document}
Để biên dịch, ta thực hiện các lệnh sau trong TextMaker
F6: biên dịch bằng lệnh PDFLaTeX để khởi tạo file .pdf F11: biên dịch bằng lệnh BibTeX cho file .bib F6: biên dịch bằng lệnh PDFLaTeX để LaTeX nạp file .bib đã biên dịch F6: biên dịch bằng lệnh PDFLaTeX để LaTeX nạp table of content
Quản lý source bằng Git
Trong quá trình soạn thảo, ta thường gặp phải những trắc trở không đáng có như mất mát dữ liệu, lỡ tay xoá mất file quan trọng, hay cần hồi phục lại nội dung đã viết cách đây 2-3 tháng. Mọi việc sẽ dễ dàng hơn rất nhiều nếu bạn sử dụng Git. Bạn có thể tìm hiểu thêm về Git ở bài viết này.
Ta nên tạo thêm file .gitignore để Git bỏ qua việc tracking các file không cần thiết trong quá trình biên dịch.
ux *.glo *.idx *.log *.toc *.ist *.acn *.acr *.alg *.aux *.bbl *.blg *.dvi *.glg *.gls *.ilg *.ind *.lof *.lot *.maf *.mtc *.mtc1 *.out *.synctex.gz *.nav *.snm
Mách nhỏ: khi mới đầu học LaTeX, ta không nên học mọi thứ về công cụ này. Lý do bởi vì LaTeX là một tập thư viện rất đồ sộ và đa dạng, ta sẽ tốn nhiều thời gian và công sức vô ích vào những thư viện không bao giờ sử dụng đến. Thay vì vậy, ta nên học theo cách “cần gì lấy đó”. Ta chỉ cần thực hiện được một tutorials đơn giản để hiểu được cơ chế hoạt động của LaTeX. Nếu có lệnh LaTeX nào cần dùng, ta chỉ việc search Google để áp dụng vào luận văn của mình. Theo thời gian, bạn sẽ góp nhặt cho mình những lệnh LaTeX thường dùng. Sau này khi cần sử dụng đến, ta chỉ việc copy/paste đoạn lệnh này vào là xong.
Ông Xuân Hồng 
Cảm ơn anh!
ThíchĐã thích bởi 1 người